Rotterdam is tussen 7 mei en 7 juli 2003 het toneel van de eerste Internationale Architectuur Biënnale. Een grootscheepse manifestatie, die om het jaar steeds weer in Rotterdam zal worden gehouden. De eerste keer staat de architectuurbiënnale geheel in het teken van het thema Mobiliteit. Curator is Francine Houben (Mecanoo architecten en hoogleraar aan de TU Delft). Rotterdam is het ideale podium, waarop het mondiale vraagstuk van mobiliteit en de gevolgen voor architectuur en stedenbouw kunnen worden geëtaleerd. Architecten, ingenieurs, stedenbouwkundigen, verkeerskundigen, landschapsontwerpers, studenten, cineasten en fotografen uit de hele wereld, zullen twee maanden lang plannen presenteren en van gedachten wisselen in de vorm van exposities, lezingen, publicaties, discussies en excursies.
De meest bezochte openbare ruimte van Nederland
Door planners en politici is mobiliteit lang beschouwd als een noodzakelijk kwaad. Bron van stank en lawaai, en bovendien schadelijk voor het milieu. Vooral de auto en de snelweg moesten het ontgelden. Het bestrijden van de negatieve effecten eiste alle aandacht op, terwijl gelijktijdig de snelweg zelf aan zijn lot werd overgelaten. Voor die eenzijdigheid is een hoge prijs betaald. Het heeft een niemandsland, een restruimte opgeleverd, die lukraak kon dichtslibben met een wildgroei van bedrijventerreinen, geluidswallen en non-descripte bouwsels. undefinedVergeten werd dat dagelijks miljoenen mensen een groot deel van hun tijd op de snelweg doorbrengen. Zo blijkt dat de meest bezochte openbare ruimte tevens de meest verwaarloosde is.
Een miskende opgave
De gevolgen van de massale mobiliteit voor de ruimtelijke ordening zijn wereldwijd verstrekkend. In relatief korte tijd heeft ze het aanzien van metropolitane agglomeraties compleet veranderd. In hoog tempo zijn steden tegen het netwerk van verkeerswegen aangekropen. De ongebreidelde verspreiding van stedelijk materiaal, een fenomeen dat wel met ‘stedelijke nevel’ wordt aangeduid, zet zich onverminderd voort. In Nederland verdwijnen landschap en natuur uit het zicht en raken versnipperd in enclaves. De verwezenlijking van de ecologische hoofdstructuur loopt niet alleen spaak op de hoge prijs van landbouwgrond. De samenleving kan het zich niet langer permitteren mobiliteit en infrastructuur voornamelijk als een technische opgave te zien. Het is ook en vooral een maatschappelijke, culturele en esthetische opgave.
Mobiliteit als uitdaging voor ontwerpers
De ontdekking van mobiliteit en de weg als collectieve opgave opent voor ontwerpers en bestuurders nieuwe perspectieven. Kan het niemandsland dat binnen de invloedssfeer van de route ligt worden getransformeerd in een plaats met een identiteit? Kan de grond onder de weg dubbel worden gebruikt? Kan de weg in een gebouw veranderen en het gebouw in een weg? Hoe kunnen landschap, stad en infrastructuur beter met elkaar worden verweven en behoort de ‘scenic highway’ in Nederland tot de mogelijkheden? In hoeverre het ‘mobiliteitslandschap’ dat de laatste decennia overal ter wereld is ontstaan, kan worden gestuurd en ontworpen is de centrale vraag die tijdens de eerste biënnale Rotterdam aan de orde wordt gesteld.
Programma
Het hoofdprogramma speelt zich af op twee locaties: Nederlands Architectuurinstituut (NAi) en het pakhuis Las Palmas op de Kop van Zuid. In het NAi is alle aandacht gericht op automobiliteit. Pronkjuweel is de tentoonstelling ‘World Avenue’, een multimediale expositie van de resultaten van een internationaal vergelijkend onderzoek naar de meest gebruikte route in elf metropolen (waaronder: het Ruhrgebied, Los Angeles, Cairo, Mexico-stad, Tokyo en de Pearl River Delta). Daarvoor is in iedere metropool een route uitgekozen met een lengte van 100 kilometer, die vanuit de auto met vier camera’s wordt gefilmd. Allerlei data en eigenschappen van deze tien trajecten worden door onderzoekteams op de plaatselijke universiteit geanalyseerd. Op basis van het onderzoek wordt door de universiteiten een ontwerp gemaakt voor een door hen geselecteerd 10 kilometer lang fragment uit de route. Audiovisuele impressies, onderzoeksresultaten en ontwerpen zullen op de tentoonstelling in extenso worden gepresenteerd. De AVRO zendt vanaf 8 juni een vijfdelige documentaireserie uit over mobiliteit.
In het NAi zijn nog twee exposities te zien. De ene, Holland Avenue Design Task, toont ontwerpen van twaalf internationale architectuuropleidingen voor een gedeelte van het rondje Randstad. De andere expositie leidt de bezoeker via een tiental history machines aan de hand van coryfeeën als Kevin Lynch, Frederick Law Olmsted, Frank Lloyd Wright, Iwan Leonidov, Lawrence Halprin, Alison en Peter Smithson langs de geschiedenis van mobiliteit en stad in de twintigste eeuw.
In Las Palmas zal mobiliteit in alle denkbare vormen en gedaantes tot haar grenzen worden verkend. Bekende architecten en kunstenaars en aanstormend talent krijgen in het Laboratorium van de Mobiliteit de ruimte om hun ideeën en toekomstvisies te ontvouwen. Er wordt een internationale selectie getoond van aanstekelijke projecten op het vlak van openbaar vervoer, milieu, technische innovatie van de auto, experimentele vervoerssystemen, kunst, architectuur en stedenbouw. Nederland en andere landen waaronder Frankrijk komen met hun meest geavanceerde plannen voor de dag. Ook een aantal bedrijven en de gemeente Rotterdam tonen hun innovaties en plannen.
De Rotterdamse kunstinstellingen, musea en galeries zullen gedurende de manifestatie in het teken staan van het thema Mobiliteit. Verspreid over de stad besteden zij aandacht aan het centrale thema of verwante onderwerpen. Zo gaat het Natuurmuseum een tentoonstelling genaamd ‘The Human Vector’ wijden aan de symbiose tussen stadsnatuur en infrastructuur en hoe de laatste de migratie en verspreiding van dier- en plantensoorten bevordert.
De Architectuurbiënnale is een onderzoekende Biënnale. Om een veelzijdig en vruchtbaar debat te garanderen, tussen deskundigen en deelnemers aan de Biënnale en met belangstellenden, wordt er niet alleen bij de opening en ter afsluiting maar voor de hele duur van de Biënnale een uitgebreid programma met conferenties, films, lezingen en discussies georganiseerd: het Internationaal Forum voor Debat. De faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft organiseert in Delft tijdens de biënnale in 2003 een International Design Seminar voor de jonge generatie studenten en ontwerpers.
Nog geen reacties toegevoegd